کد مطلب:225614 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:247
فرزندان امام رضا
اكثر منابع، برای امام رضا علیه السلام به غیر از حضرت محمد جواد علیه السلام فرزند دیگری ذكر نكرده اند؛ اما بعضی از مورخین و نویسندگان، برای آن بزرگوار شش فرزند دیگر به نام های: فاطمه (س) (یا عایشه)، حسن علیه السلام جعفر علیه السلام، ابراهیم علیه السلام، حسین علیه السلام [1] .
و محمد قانع را ذكر كرده اند. همچنین در بعضی از منابع، احادیثی از فاطمه (س) به عنوان دختر امام رضا علیه السلام ذكر كرده اند، كه در اینجا دو نمونه از آنها را به عنوان تبرك ذكر می كنیم:
عن فاطمة بنت الرضا علیهاالسلام عن ابیها، عن ابیه جعفر بن محمد، عن ابیه دعمه زید عن ابیهما علی ابن الحسین، عن ابیه و عمه عن علی بن ابیطالب علیه السلام عن النبی صلی الله علیه و آله قال من كف غضبه كف الله عنه عذابه، و من حسن خلقه بلغه الله درجة الصائم القائم» یعنی: «فاطمه علیهاالسلام دختر حضرت رضا علیه السلام از پدران خود روایت كرده است كه، پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله فرمودند: هر كس غضب خود را باز دارد، خداوند تبارك و تعالی عذاب خود را از او باز می دارد؛ و هر كه خلق خود را نیكو سازد، خداوند تعالی او را به درجه ی كسی كه روزه دار و قائم به عبادت است، می رساند. [2] .
همچنین مرحوم شیخ صدوق (علیه الرحمه) روایت كرده است:
مسندا عن فاطمه بنت علی بن موسی الرضا (ع)، عن ابیها الرضا، عن آبائه، عن علی علیه السلام قال: لا یحل لمسلم ان یروع مسلما.
همچنین، چناری در كتاب سفینه نقل می كند كه: در بعضی كتب انساب، آن مخدره ی علویه، زوجه ی حضرت محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحق بن عبدالله بن جعفر بن ابیطالب علیه السلام (برادر زاده ی ابوهاشم جعفری علیه السلام) بوده است؛ كه حاصل این ازدواج، فرزندانی از جمله، حسن بن محمد بن جعفر بن قاسم علیه السلام می باشد. بنا به قول های متعدد، این نوه ی بزرگوار
[ صفحه 17]
امام رضا علیه السلام، دارای فضایل و كراماتی بوده است. صاحب كتاب نور الابصار، بعضی از كرامات ایشان را در آنجا نقل نموده [3] .
كه از دایره ی این تحقیق خارج است. علاقه مندان جهت اطلاع بیشتر می توانند به منبع مذكور مراجعه نمایند.
در مورد زندگانی سایر پسران امام رضا علیه السلام، كه نام شریفشان ذكر شد، اطلاع چندانی در دست نیست؛ و حقیر - مؤلف - با آنكه تحقیقات و تألیفاتی در رابطه با زندگی بعضی از امامزادگان و فرزندان ائمه ی اطهار (علیهم السلام)، و انساب مبارك آنها داشته ام، تا كنون موفق به كسب هیچ گونه اطلاعاتی در مورد نحوه ی زندگی چهار پسر دیگر امام رضا علیه السلام - جز حضرت جواد علیه السلام - نشده ام. امید است كه در آینده، به كمك فضل الهی و عنایت آن امام عزیز علیه السلام به این مهم نائل آیم!
البته قابل ذكر است، جناب علامه حلی (رضی الله عنه) كه خود افتخارات مكتب تشیع می باشند، برای حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام فرزندی جز امام نهم شیعیان علیه السلام ذكر نكرده اند، و در كتاب المستجاد خود، در بخش مربوط به امام هشتم علیه السلام، در مورد فرزندان آن حضرت چنین آورده است:
حضرت رضا علیه السلام در گذشت، ولی فرزندی برای ایشان سراغ نداریم، جز یك پسر، كه همان امام بعد از او، حضرت ابوجعفر محمد بن علی علیه السلام است. ایشان هنگام شهادت حضرت امام رضا علیه السلام هفت سال و چند ماه داشت. ایشان پس از شهادت پدر بزرگوارشان، عهده دار منصب شریف امامت، ولایت و رهبری مسلمین جهان شدند. [4] .
همان طور كه می دانیم، هارون الرشید سفاك، پدر ناخلف مأمون (لع)، در سفری كه در اواخر عمر سراسر ظلم و خونخواهی اش برای شورشی كه از سوی مردم ستمدیده ایران به خراسان آمد بیمار شد. چندی بعد، به فضل الهی عمرش خاتمه یافت، و در باغ حمید بن قحطبه مدفون شد. وقتی حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام با زهر جانكاهی كه مأمون (لع) به او خوراند، به شهادت رسید، همان طور كه خود آن حضرت پیشگویی
[ صفحه 18]
كرده بودند، در همان باغ حمید بن قحطبه به خاك سپرده شدند.
در آن زمان، باغ در محلی به نام سناباد واقع بود، كه بعد از شهادت امام شیعیان و به خاكسپاری آن حضرت، به مشهد الرضا تغییر نام یافت؛ و با گذشت ایام، به مشهد مشهور شد.
مدفن مطهر آن حضرت از همان سال 203 هجری قمری تا كنون، محل ظهور فیوضات، بركات و كرامات فراوانی بوده، و همواره محل انس و الفت و خلوت شیعیان با معبود خویش می باشد؛ و امروزه به لطف الهی به حدی رسیده، كه با شكوه ترین و بزرگترین مكان مذهبی دنیا محسوب می شود.
[ صفحه 20]
و محمد قانع را ذكر كرده اند. همچنین در بعضی از منابع، احادیثی از فاطمه (س) به عنوان دختر امام رضا علیه السلام ذكر كرده اند، كه در اینجا دو نمونه از آنها را به عنوان تبرك ذكر می كنیم:
عن فاطمة بنت الرضا علیهاالسلام عن ابیها، عن ابیه جعفر بن محمد، عن ابیه دعمه زید عن ابیهما علی ابن الحسین، عن ابیه و عمه عن علی بن ابیطالب علیه السلام عن النبی صلی الله علیه و آله قال من كف غضبه كف الله عنه عذابه، و من حسن خلقه بلغه الله درجة الصائم القائم» یعنی: «فاطمه علیهاالسلام دختر حضرت رضا علیه السلام از پدران خود روایت كرده است كه، پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله فرمودند: هر كس غضب خود را باز دارد، خداوند تبارك و تعالی عذاب خود را از او باز می دارد؛ و هر كه خلق خود را نیكو سازد، خداوند تعالی او را به درجه ی كسی كه روزه دار و قائم به عبادت است، می رساند. [2] .
همچنین مرحوم شیخ صدوق (علیه الرحمه) روایت كرده است:
مسندا عن فاطمه بنت علی بن موسی الرضا (ع)، عن ابیها الرضا، عن آبائه، عن علی علیه السلام قال: لا یحل لمسلم ان یروع مسلما.
همچنین، چناری در كتاب سفینه نقل می كند كه: در بعضی كتب انساب، آن مخدره ی علویه، زوجه ی حضرت محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحق بن عبدالله بن جعفر بن ابیطالب علیه السلام (برادر زاده ی ابوهاشم جعفری علیه السلام) بوده است؛ كه حاصل این ازدواج، فرزندانی از جمله، حسن بن محمد بن جعفر بن قاسم علیه السلام می باشد. بنا به قول های متعدد، این نوه ی بزرگوار
[ صفحه 17]
امام رضا علیه السلام، دارای فضایل و كراماتی بوده است. صاحب كتاب نور الابصار، بعضی از كرامات ایشان را در آنجا نقل نموده [3] .
كه از دایره ی این تحقیق خارج است. علاقه مندان جهت اطلاع بیشتر می توانند به منبع مذكور مراجعه نمایند.
در مورد زندگانی سایر پسران امام رضا علیه السلام، كه نام شریفشان ذكر شد، اطلاع چندانی در دست نیست؛ و حقیر - مؤلف - با آنكه تحقیقات و تألیفاتی در رابطه با زندگی بعضی از امامزادگان و فرزندان ائمه ی اطهار (علیهم السلام)، و انساب مبارك آنها داشته ام، تا كنون موفق به كسب هیچ گونه اطلاعاتی در مورد نحوه ی زندگی چهار پسر دیگر امام رضا علیه السلام - جز حضرت جواد علیه السلام - نشده ام. امید است كه در آینده، به كمك فضل الهی و عنایت آن امام عزیز علیه السلام به این مهم نائل آیم!
البته قابل ذكر است، جناب علامه حلی (رضی الله عنه) كه خود افتخارات مكتب تشیع می باشند، برای حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام فرزندی جز امام نهم شیعیان علیه السلام ذكر نكرده اند، و در كتاب المستجاد خود، در بخش مربوط به امام هشتم علیه السلام، در مورد فرزندان آن حضرت چنین آورده است:
حضرت رضا علیه السلام در گذشت، ولی فرزندی برای ایشان سراغ نداریم، جز یك پسر، كه همان امام بعد از او، حضرت ابوجعفر محمد بن علی علیه السلام است. ایشان هنگام شهادت حضرت امام رضا علیه السلام هفت سال و چند ماه داشت. ایشان پس از شهادت پدر بزرگوارشان، عهده دار منصب شریف امامت، ولایت و رهبری مسلمین جهان شدند. [4] .
همان طور كه می دانیم، هارون الرشید سفاك، پدر ناخلف مأمون (لع)، در سفری كه در اواخر عمر سراسر ظلم و خونخواهی اش برای شورشی كه از سوی مردم ستمدیده ایران به خراسان آمد بیمار شد. چندی بعد، به فضل الهی عمرش خاتمه یافت، و در باغ حمید بن قحطبه مدفون شد. وقتی حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام با زهر جانكاهی كه مأمون (لع) به او خوراند، به شهادت رسید، همان طور كه خود آن حضرت پیشگویی
[ صفحه 18]
كرده بودند، در همان باغ حمید بن قحطبه به خاك سپرده شدند.
در آن زمان، باغ در محلی به نام سناباد واقع بود، كه بعد از شهادت امام شیعیان و به خاكسپاری آن حضرت، به مشهد الرضا تغییر نام یافت؛ و با گذشت ایام، به مشهد مشهور شد.
مدفن مطهر آن حضرت از همان سال 203 هجری قمری تا كنون، محل ظهور فیوضات، بركات و كرامات فراوانی بوده، و همواره محل انس و الفت و خلوت شیعیان با معبود خویش می باشد؛ و امروزه به لطف الهی به حدی رسیده، كه با شكوه ترین و بزرگترین مكان مذهبی دنیا محسوب می شود.
[ صفحه 20]
[1] كشف الغمه و فصول الحكمه، ص 346. محمد جواد فضل الله، تحليلي از زندگاني امام رضا (ع)، ص 44.
[2] شيخ عباس قمي، منتهي الامال، نشر مطبوعاتي حسيني، تهران، ص 923.
[3] همان.
[4] المستجاد، علامه حلي (ره)، انتشارات اسلامي، ص 216.